Priča o porcelanu

Porcelan se vekovima tretira kao simbol kvaliteta u domu, većeg ukoliko je finije obrade. Ovaj materijal ima i druge namene, o kojima nećemo ovom prilikom, u stomatologiji, mašinstvu, industriji instalacija, građevinarstvu…

Porcelan je, zapravo, najfiniji proizvod srodan keramici, nastao pečenjem na veoma visokim temperaturama, kako bi se dobila staklasta glatka struktura bez sitnih pora. Ukoliko je tanak, on je beo i poluprovidan, može biti glaziran (presvučen slojem drugog materijala u postupku izrade) ili neglaziran.

Porcelan ima ime izvedeno iz italijanske reči porcellana, koja označava vrstu morskog raka sa sjajnin oklopom – nekada se verovalo da se od njega pravi.

Porcelan potiče iz Kine, gde je počeo da se proizvodi za vreme dinastija Tang, koja je vladala od sedmog do desetog veka. Takav, najtvrđi, obično se ne koristi za predmete za kuću kakve danas poznajemo. Druga, nešto mekša varijanta, potiče iz 13. i 14. veka, takođe iz Kine – u engleskom jeziku se za nju koristi termin “china”. Porcelan je bio pravljen od kaolina i pergmatita, specijalne vrste granita.

U srednjem veku kineski porcelan stiže do Evrope. Domaći grnčari, međutim, nisu uspevali da ga proizvedu ni da otkriju njegov sastav, pa su u kombinaciji gline i različitih vrsta stakla dobijali loše kopije, nazvane veštački porcelan. Pravi porcelan postajao je sve skuplji i dragoceniji. Tek 1707. godine u Nemačkoj je ostvaren značajniji napredak – umesto stakla, glini su dodati feldspati.

U istom, 18. veku, u Engleskoj je kaolinu, koji je na ostrvu otkriven, dodavan kvarc i/ili pepeo kostiju goveda – ovaj porcelan, nešto mekši od kineskog, postao je veoma popularan u Velikoj Britaniji i Sjedinjenim Američkim Državama, što sa kontinentalnom Evropom nije bio slučaj. U desetak čuvenih fabrika prvi put u istoriji su korišćeni žigovi, brend imena i logotipi koji su se utiskivali na proizvode, kako bi se garantovalo poreklo. Vedžvud, Čelzi, Rojal Vorčester, Rojal Kraun Derbi… postali su obavezni komadi u domovima pripadnika plemstva i najimućnijih porodica.

U 19. i 20. veku proces proizvodnje porcelana je usavršen, kao i glaziranje. Porcelan za upotrebu u domaćinstvima postao je još otporniji na toplotu i hemijske supstance, ali i dostupniji. Onaj najkvalitetniji, međutim, i dalje nije jeftin, kao ni njegova proizvodnja. Imati servis za obedovanje, komplet za čaj, kafu, ili lepo dizajniran ukrasni predmet od porcelana, kao i retro komad iz detinjstva, poželjno je i prikladno u svakom vremenu, neazavisno od novih trendova i materijala.